به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع‌رسانی انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی، با بهره‌برداری از سه ردیف شیرین‌سازی و یک سکوی جدید متعلق به طرح توسعه فازهای 14، 22 تا 24 پارس جنوبی در گام اول ظرفیت برداشت گاز ترش و غنی ایران در این حوزه مشترک روزانه 500 میلیون فوت مکعب افزایش یافت و سپس با بهره‌برداری از سه ردیف شیرین‌سازی گاز در پالایشگاه‌های ساحلی این چهار فاز عملا به همین نسبت به ظرفیت تولید گاز شیرین و پالایش شده کشور افزوده شد.

در طول پنج سال گذشته تاکنون پارس جنوبی با استفاده از فرصت برجام یک تحول اساسی را تجربه کرد و ظرفیت تولید گاز از حدود 230 تا 250 میلیون مترمکعب در روز به بالغ بر 570 میلیون مترمکعب در روز تا پایان سال 96 و حالا به نزدیک 600 میلیون مترمکعب در روز افزایش یافته و پیش بینی می‌شود حتی در صورت بازگشت تحریم‌ها هم تا بهار سال 98 ظرفیت تولید روزانه گاز طبیعی در پارس جنوبی از مرز 700 میلیون مترمکعب در روز افزایش یابد. با یک حساب و کتاب ساده با توسعه بزرگترین میدان مشترک گازی در سمت ایران، ظرفیت تولید انواع خوراک‌های مورد نیاز توسعه صنایع پتروشیمی شامل گاز متان، اتان، پروپان، بوتان و میعانات گازی با افزایشی چند برابری همراه می‌شود. تا سال آینده با تکمیل توسعه پنج فاز باقی‌مانده پارس جنوبی ظرفیت تولید گاز متان به 700 تا 720 میلیون مترمکعب در روز، گاز اتان با احتساب طرح اتان ریکاوری فاز 12 پارس جنوبی، پالایشگاه گاز پارسیان سپهر و فاز اول توسعه پتروشیمی بوشهر به حدود 11 میلیون تن، میعانات گازی به بیش از یک میلیون بشکه در روز، گازمایع شامل پروپان و بوتان به بیش از 10 میلیون و 600 هزار تن در سال افزایش می‌یابد.

با مرور روند توسعه فازهای مختلف پارس جنوبی و افزایش ظرفیت تولید انواع خوراک‌های گازی در این میدان مشترک با قطر، صدور مجوزهای طرح‌های با محوریت خوراک متان در طول یک دهه گذشته تاکنون در منطقه عسلویه رونق گرفته و طرح‌های مختلف تولید اوره، آمونیاک و متانول با استفاده از خوراک متان مجوز ساخت گرفته و حتی تعدادی از آنها در مدار تولید و بهره‌برداری قرار گرفته‌اند. در طول بیش از یک دهه گذشته تاکنون طرح‌هایی همچون فازهای دوم و سوم توسعه پتروشیمی پردیس با هدف تولید اوره، زاگرس با هدف تولید متانول، کاویان با هدف تولید اتیلن، مهر و آریا ساسول با هدف تولید انواع پلی اتیلن‌ها، مروارید و فرسا شیمی با هدف تولید انواع اتیلن گلایکول‌ها یکی پس از دیگری با استفاده از خوراک متان و اتان در مدار بهره‌برداری قرار گرفتندو پیش بینی می‌شود به زودی طرح‌های دیگری با استفاده از خوراک اتان و متان همچون هنگام، مرجان، سبلان، کیمیا پارس خاورمیانه، فازهای یک و دو توسعه پتروشیمی بوشهر، دی پلیمر آرین، دنا، آپادانا خلیج فارس، پارس فنل و ... همگی با استفاده از خوراک متان و اتان ساخته و به تولید برسند. علاوه بر این شرکت ملی صنایع پتروشیمی هم برای بهار سال 97 لیست طرح‌های جدیدی که مجوز ساخت آنها صادر شده را اعلام کرده که تاکنون سه طرح پتروشیمی همت با هدف تبدیل گازهای زائدی همچون مونواکسید کربن به اوره و دو طرح تکمیل زنجیره ارزش متان، متانول (GTPP) و اتیلن مجوز ساخت دریافت کردند.

میعانات گازی با سبد خوراک پتروشیمی‌ها خداحافظی کرد؟

با صدور مجوزهایی برای ساخت و بهره‌برداری از طرح‌های جدید پتروشیمی که عمدتا خوراک آنها متان و در مواردی اتان بوده پرسش مهم و بزرگ اینجاست که مسئولان شرکت ملی صنایع پتروشیمی، معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت و حتی وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولیان اصلی توسعه صنعت پتروشیمی در کشور تاکنون چه تدبیری برای استفاده بهینه از خوراک میعانات گازی تولیدی پارس جنوبی اندیشیده‌اند؟ آیا با توجه به افزایش 3 برابری ظرفیت تولید میعانات گازی برنامه‌ای برای تکمیل زنجیره ارزش این محصول ارزشمند گازی با ساخت و توسعه طرح های جدید پتروشیمی تعریف شده است؟ تا سال آینده ظرفیت تولید روزانه میعانات گازی به بیش از یک میلیون بشکه در روز می‌رسد و از مجموع کل تولید میعانات گازی روزانه 360 هزار بشکه صرف تامین خوراک پالایشگاه ستاره خلیج فارس و حدود 100 هزار بشکه صرف تامین خوراک پتروشیمی نوری به‌عنوان تنها طرح خوراک مایع فعال در عسلویه خواهد شد و به عبارت دیگر روزانه 400 تا 500 هزار بشکه ظرفیت مازاد تولیدی برای میعانات گازی وجود دارد.

افزایش ظرفیت تولید مازاد میعانات گازی همزمان با احتمال بازگشت تحریم‌ها عملا ریسک تولید و فعالیت پالایشگاه‌های پارس جنوبی را بالا می‌برد و به دلیل محدودیت‌های احتمالی در بازاریابی، فروش و صادرات میعانات گازی از یک سو و محدودیت‌های ذخیره سازی این محصول استراتژیک گازی در پالایشگاه‌های پارس جنوبی در عسلویه، ساخت طرح‌های جدید پتروشیمی که بتوانند دست کم روزانه 100 تا 150 هزار بشکه از میعانات گازی تولیدی پارس جنوبی را به عنوان خوراک دریافت کنند هم ریسک تولید پالایشگاه ها را کم می کند و هم قدرت چانه زنی شرکت ملی نفت ایران برای صادرات میعانات گازی حتی در سخت ترین شرایط تحریم را افزایش می دهد.

نیم نگاهی به تنها مجتمع پتروشیمی فعال در عسلویه که با استفاده از خوراک میعانات گازی به میزان چهار میلیون و 500 هزار تن در سال کار می‌کند یعنی مجتمع پتروشیمی نوری (برزویه) نشان می‌دهد که ساخت مجتمع پتروشیمی مشابه نوری در عسلویه نه تنها برگ برنده هایی همچون کاهش ریسک فعالیت پالایشگاه های پارس جنوبی و افزایش قدرت چانه زنی صادرات میعانات گازی را به ارمغان می‌آورد که وابستگی سبد خوراک صنعت پتروشیمی کشور به انواع خوراک گازی شامل اتان و متان را هم کم کرده و چشم صنعت پتروشیمی به تولید بیشتر محصولاتی همچون پارازایلین، ارتوزایلین، بنزن، رافینیت، انواع آروماتیک‌ها و ... بیشتر روشن می‌شود. علاوه بر این ساخت مجتمع پتروشیمی جم هم به نوعی تکمیل کننده زنجیره ارزش میعانات گازی در صنعت پتروشیمی کشور بوده و با ساخت و بهره‌برداری از پتروشیمی جم عملا سرمایه گذاری بهینه و هوشمندانه‌ای برای تولید محصولات جدیدی همچون رافینیت، برش سبک، برش پنتان، آروماتیک‌های سنگین و ... فراهم خواهد شد.

پتروشیمی کیان پرچم دار خوراک مایع در عسلویه

در بین تمامی طرح‌های جدیدی که برای ساخت در عسلویه مجوز برای آنها صادر شده تنها یک طرح با ویژگی استفاده همزمان از خوراک‌های مایع و گازی شامل اتان و نفتا مجوز احداث دریافت کرده و این طرحی نیست جز پتروشیمی کیان که می‌تواند خوراک نفتای تولیدی پالایشگاه‌های نفت سیراف را به محصولات متنوعی تبدیل کند. در طرح اولیه این مجتمع پتروشیمی دو واحد بزرگ الفین (اتان / نفتا کراکر) و یک واحد آروماتیک تعریف شده بود که در همین راستا طرح پتروشیمی کیان به طرح الفین 12 و آروماتیک پنجم معروف بود. با توجه به عدم اختصاص خوراک میعانات گازی در بازنویسی طرح،  تنها واحد الفین به‌عنوان واحد مادر با مشخصات قبلی در طرح باقی‌مانده و واحد آروماتیک از این مجتمع حذف شد.

با توجه به بزرگی و ابعاد پروژه پتروشیمی کیان و متناسب با وضعیت تامین مالی طرح؛ روند اجرای آن به دو یا سه بخش تقسیم شده است و در شرایط فعلی مهمترین دغدغه فعلی اجرای این پروژه تامین منابع مالی است.برآوردهای اولیه پروژه حدود سه میلیارد یورو است که باید برای چنین سرمایه گذاری از وام‌های بلند مدت استفاده کرد به این دلیل برنامه‌ریزی جهت اجرای طرح متناسب با میزان اخذ وام در دو یا سه فاز تعریف شده است. در این راستا قطعاً فاز اول مربوط به بخش بالادستی پروژه (واحد الفین) که تامین کننده خوراک واحد های پایین دستی است، ‍‍خواهد بود.یکی از محصولات جانبی خوراک مایع بنزین پیرولیز است که بخش عمده‌ای از آن بنزن و و مقدار کمی ترکیبات آروماتیک است، که مسئولان پتروشیمی کیان دو واحد را به نام واحد HDA و واحد استخراج بنزن را به واحد الفین اضافه کرده‌اند که ازاین طریق بنزن را از بنزین پیرولیز استخراج کرده و سایر آروماتیک‌ها را هم به بنزن تبدیل می‌کند زیرا مسئولان این طرح پتروشیمی اعتقاد دارند که اقتصادی نیست که باقی مانده آروماتیک‌های بنزین پیرولیز جدا شوند.

بنابراین تنها واحد الفینی در کشور خواهیم بود که با خوراک استاندارد شامل نفتا / گازمایع (به میزان 1.5 میلیون تن در سال) و اتان (به میزان 900 هزار تن) ، قادر به تولید اتیلن به میزان 1.26 میلیون تن در سال، 327 هزارتن پروپیلن، 200 هزار تن بوتادین، 200 تا 220 هزار تن بنزن به عنوان محصولمی‌باشیم. بدیهی است که اگر خوراک سبک شود طبیعتاً میزان اتیلن تولیدی بیشتر می‌شود و اگر سنگین‌تر شود، تولید پروپیلن، بوتادین و بنزن افزایش می‌یابد.

به عبارت دیگر این تنها واحدی در صنایع پتروشیمی ایران خواهد بود که عملاً چهار واحد جداگانه الفین، بوتادین (میزان سرمایه گذاری بوتادین خیلی پایین است ولی مزیت آن این است که C4پلاس را تبدیل به بوتادین می‌کند که خیلی ارزشمند است و دو تا سه برابر خوراک، قیمت محصول آن است) واحد استخراج بنزن و واحد HDA خواهد داشت. لایسنسور و مجری مهندسی اصولی طرح پتروشیمی کیان، شرکت لینده آلمان بوده که صاحب تکنولوژی الفین هم بوده، لایسنسور واحد بوتادین BASF ، بنزن شرکت اوده و لایسنس واحدHDA میتسویی ژاپن هستند که از طریق لینده خریداری شدهاست.

همزمان با مرور سبد تولید محصولات پتروشیمی کیان باید به این نکته هم تاکید کرد که از نظر تئوری هرچه محصولات متنوع تری در صنعت پتروشیمی داشته باشیم قدرت چانه‌زنی بیشتری در بازار جهانی خواهیم داشت، حساسیت صنعت پتروشیمی کشور در برابر نوسانات غیر قابل کنترلی مانند قیمت نفت و ورود بازیگران جدید در برخی محصولات کمتر خواهد بود. در پایان باید این استراتژی کلان را بار دیگر مورد تاکید قرار دهیم که ایران با برخورداری از بیشترین و بالاترین میزان ذخایر نفت خام و گاز طبیعی که عملا کشور را به شاگرد اول دارنده بزرگترین ذخایر هیدروکربوری جهان بدل کرده باید از تمامی ظرفیت های خوراک‌های گازی و مایع برای توسعه صنعت پتروشیمی استفاده کرد که در این صورت این صنعت خالق ارزش را در مقابل تمامی ریسک‌های داخلی و بین‌المللی ضربه پذیرتر کرده و عملا نوعی پوشش بیمه‌ای غیر محسوس و پنهانی خواهد بود.

انتهای پیام