«آروماتیک» و «میعانات گازی»، دوری و دوستی

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع‌رسانی انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی، در حدفاصل سال‌های 1388 تا 1394 صنایع پتروشیمی با کمبود و کسری انواع و اقسام خوراک‌های گازی دست و پنجه نرم می‌کرد و حتی در فصول سرد سال به دلیل افزایش مصرف گاز خانگی، سوخت گاز برخی از صنایع پتروشیمی به ویژه در سرشاخه‌های شبکه گاز همچون پتروشیمی خراسان، صنایع پتروشیمی کرمانشاه و مجتمع‌های اوره و آمونیاک طعم تلخ قطعی‌های چندین روزه را تجربه می‌کردند. با توسعه پارس جنوبی ظرفیت تولید متان ایران افزایش دو برابری پیدا کرد به طوری‌که هم اکنون صرفا در حوزه پارس جنوبی امکان تولید روزانه 600 میلیون مترمکعب گاز متان وجود دارد.

البته با توسعه این میدان مشترک در حوزه تولید و عرضه انواع خوراک‌های گازی همچون اتان هم یک دست و دلوازی تمام عیار هم حاصل شده است. با افزایش ظرفیت تولید متان خیلی زود طرح‌های اوره، آمونیاک و متانول در نقاط مختلف کشور یکی پس از دیگری در مدار بهره‌برداری قرار گرفتند و یا آماده بهره‌برداری می‌‌شود، فاز سوم توسعه پتروشیمی پردیس، مرودشت شیراز، لردگان، هنگام، مسجدسلیمان در حوزه اوره و آمونیاک، پتروشیمی مرجان، فاز اول بوشهر، کاوه، سبلان، دنا، کیمیای پارس خاورمیانه، آپادانا و ... هم در حوزه تولید متانول طرح‌هایی هستند که دست کم تا دو سال آینده ایران را به بزرگترین تولیدکننده اوره و متانول جهان تبدیل می‌کنند.

با توسعه پارس جنوبی البته فقط ظرفیت تولید اتان و متان افزایش نیافت و ظرفیت تولید میعانات گازی هم تاکنون به بیش از 800 هزار بشکه در روز رسیده و پیش بینی می‌شود تا پایان سال آینده با بهره‌برداری از پنج فاز جدید ایران ظرفیت از مرز یک میلیون بشکه در روز عبور می‌کند.

در شرایط فعلی پالایشگاه ستاره خلیج فارس و پتروشیمی نوری در مجموع روزانه 460 تا 470 هزار بشکه از میعانات گازی تولیدی پارس جنوبی را مصرف می‌کنند. نکته تلخ این افزایش تولید آنجاست که با بازگشت تحریم‌های حاصل از خروج آمریکا از برجام، عملا میعانات گازی ایران بدون مشتری ماندند و به دلیل غفلت در توسعه صنایع پتروشیمی و واحدهای آروماتیکی ظرفیت جدیدی برای مصرف میعانات گازی در صنایع پتروشیمی ایران حاصل نشد.

همزمان با مرور این تحولات، پاییز امسال محصول آروماتیکی «پارازایلن» به پاشنه آشیل صنعت پتروشیمی کشور تبدیل شده زیرا به دلیل تعطیلی واحد پارازایلن پتروشیمی بندرامام و سپس پتروشیمی بوعلی سینا به دلیل حادثه آتش‌سوزی، عملا پتروشیمی نوری تنها و بزرگترین تولیدکننده پارازایلین صنعت پتروشیمی ایران شد و البته این غول آرومایتکی عسلویه تنها تامین کننده خوراک پارا زایلن پتروشیمی شهید تندگویان هم شد.

با آغاز تعمیرات اساسی پتروشیمی نوری و توقف تولید در سایر واحدها عملا پتروشیمی تندگویان هم بدون خوراک پارازایلن مانده تا مشخص شود در توسعه صنعت پتروشیمی به ویژه در طول یک دهه گذشته با نگاهی صرفا متان محور چقدر در حق توسعه صنایع آروماتیکی صنعت پتروشیمی ایران غفلت شده است. در حال حاضر بدون اغراق در یک دوری و دوستی بین تکمیل زنجیره میعانات گازی با هدف تولید محصولات مختلف آروماتیکی از جمله، پارا، ارتو، متا زایلن‌ها، تولوئن، انواع برش‌های سبک و سنگین نفتا، بنزین پیرولیز و ... حاصل شده است.

با این وجود از یک سو از محل ظرفیت مازاد تولید میعانات گازی و از طرف دیگر توسعه صنایع تولیدکننده متانول می‌توان از دو روش به سمت تکمیل زنجیره‌های آروماتیکی در صنعت پتروشیمی کشور اقدام کرد. امسال ظرفیت تولید متانول ایران با بهره‌برداری سه طرح به بیش از 10 میلیون تن افزایش می‌یابد و تا دو سال آینده با بهره‌برداری از چهار تا پنج طرح جدید این ظرفیت به محدوده 20 میلیون تن افزایش می‌یابد و این افزایش ظرفیت متانول بهترین شرایط برای اجرای طرح‌های MTO و MTP و حتی GTX بوده که می‌توان کلکسیونی از انواع محصولات آروماتیکی را تولید و روانه بازار کرد.

علاوه بر این با توسعه و تکمیل زنجیره آروماتیک‌ها می‌توان نیم نگاهی هم به احداث صنایع جدید PTA و PET با هدف تولید انواع خوراک مورد نیاز صنایع نساجی، پلی استرها، بسته بندی، بطری و ظروف پلیمری داشت و در سمت دیگر با تولید محصول «ارتوزایلن» مسیر تولید محصول کلیدی «دی آکتیل فتالات» DOP هموارتر و زمینه توسعه بیشتر صنایع میان دستی و پائین دستی در صنعت پتروشیمی ایران فراهم شود.

انتهای پیام