ماهشهر، عسلویه و حالا چابهار ...
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی، اولین هاب و یا به اعتقاد
دولتی ها منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ایران حدود 20 سال قبل با مصوبه شورای عالی مناطق
آزاد در ماهشهر تاسیس شد. اما هدف از تاسیس مناطق ویژه اقتصادی و یا به اصطلاح شکل
گیری «هاب«ها در صنعت پتروشیمی ایران چه بود؟ یکی از مهمترین و اصلی ترین اهداف تاسیس
مناطق ویژه و متمرکز توسعه صنایع پتروشیمی در ایران کاهش هزینه ها بود و برای نخستین
بار به ابتکار «محمدرضا نعمت زاده» مدیرعامل اسبق شرکت ملی صنایع پتروشیمی اولین هاب
صنعت پتروشیمی در منطقه ماهشهر شکل گرفت و قرار بر این بود که با استفاده از خوراک
کارخانه های گاز، گاز مایع و واحدهای NGL مناطق نفت خیز جنوب خوراک اتان و گازمایع این واحدها
در خدمت توسعه صنعت پتروشیمی قرار بگیرد، اما این پایان ماجرا نبود و برای کاهش هزینه
های تولید و جذابیت سرمایه گذاری و ساخت طرح های جدید، یوتیلیتی متمرکزی به نام پتروشیمی
فجر یک و دو هم در ماهشهر راه اندازی شد تا انواع خدمات و خوراک های جانبی شامل آب،
برق، بخار، اکسیژن، نیتروژن و ... مورد نیاز واحدهای پتروشیمی را تامین کند و عملا
مسئولان وقت شرکت ملی صنایع پتروشیمی در این فکر بودند که با یک تیر دو نشان بزنند
و با ساخت یوتیلیتی متمرکز هم هزینه های ساخت واحدهای کوچک یوتیلتی را در طرح ها و
مجتمع های جدید پتروشیمی حذف کردند و هم با این اقدام در کنار کاهش نرخ سرمایه گذاری،
گامی برای جذب هر چه بیشتر سرمایه گذاران برای ورود و سرمایه گذاری در منطقه ماهشهر برداشتند و دست بر قضا این برنامه جواب داد و ماهشهر به اولین هاب صنعت پتروشیمی ایران در غرب خلیج فارس تبدیل شد. در شرایط فعلی 22 مجتمع پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر در مدار بهره برداری قرار دارند که با تکمیل طرح های مجوز داده شده تعداد واحدهای فعال در غربی ترین نقطه خلیج فارس به 30 مجتمع پتروشیمی افزایش می یابد. از سوی دیگر پس از بهره برداری از فازهای پارس جنوبی، دومین منطقه ویژه اقتصادی انرژی کشور با هدف توسعه فازهای پارس جنوبی و سپس واحدها و مجتمع های پتروشیمی در عسلویه راه اندازی شد و وجود ذخایر عظیم گاز طبیعی و سبد متنوعی از انواع خوراک گازی شامل متان، اتان، پروپان، بوتان (گازمایع) و میعانات گازی موجب شد که مجتمع های بزرگ پتروشیمی ایران یکی پس از دیگری در عسلویه قد علم کنند و کار به جایی رسید که هم اکنون دامنه واحدهای پتروشیمی از عسلویه تا تنبک، بندر طاهری و حتی سیراف و دیر هم گسترده شده است. هم اکنون نزدیک به 20 واحد و مجتمع پتروشیمی در عسلویه راه اندازی شده که با بهره برداری از طرح های در دست اجرا قطعا تعداد واحدهای فعال پتروشیمی در این منطقه گازخیز ایران به عدد 40 می رسد تا عملا راه اندازی دومین هاب صنعت پتروشیمی ایران موفق تر از هاب اول صنعت پتروشیمی در ماهشهر باشد.
در راستای این سیاست کلان مقرر شد که سومین و البته بزرگترین هاب توسعه صنعت پتروشیمی ایران این بار در حاشیه سواحل دریای عمان و در بندر چابهار تاسیس شود. برای تحقق این برنامه رویایی، ابتدای خط لوله هفتم سراسری برای انتقال گاز متان از عسلویه تا چابهار احداث شد و قرار بود یک خط لوله انتقال اتان و میعانات گازی هم ساخته شود اما این دو خط لوله تاکنون ساخته نشده و عملا ساخت یکی از رویایی ترین هاب های پتروشیمی ایران را در هاله ای از ابهام قرار داده است. بر اساس برنامه پیش بینی شده قرار بود شهرک پتروشمی مکران در محدوده منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار احداث شود و در این شهرک طرح‌های متعددی پتروشیمیایی با هدف تولید محصولاتی همچون اوره آمونیاک، متانول، متانول آمونیاک، انواع پلی اتیلن، آروماتیک، MEG، MTP و کریستال ملامین تولید شود.از سوی دیگر پیش بینی شده بود ظرفیت تولیدی این مجتمع‌ها حدود 23 میلیون تن باشد که از این میزان تولید، 20 میلیون تن صادراتی و مابقی محصولات به عنوان خوراک برای مجتمع‌های پتروشیمی و صنایع پایین دستی در نظر گرفته شده است و یا وارد بازارهای کشور شود. خوراک طرح‌های مستقر در این شهرک عمدتا گازهای اتان و متان است. به‌طوری که روزانه 57 میلیون مترمکعب گاز طبیعی و سالانه 2.6 میلیون تن اتان نیاز بود. حال باید دید که آیا اجرای برنامه هفتم توسعه منجر به شکل گیری سومین هاب صنعت پتروشیمی این بار در حاشیه سواحل دریای عمان خواهد شد؟
lمنبع: دوماهنامه توسعه پتروشیمی
