بورس کالا؛ بازاری با کارکرد رقابتی و شفاف
در هر بازاری عرضه و تقاضا قیمت‌ها را تعیین می‌كند در حالی‌كه در بازار بورس كالای ایران، این قیمت‌های پایه شرکت ملی صنایع پتروشیمی هستند كه مبنای تعیین عرضه و تقاضا می‌شوند. بورس‌های كالایی بازارهای متشكل و سازمان یافته‌ای هستند كه در آن كالاهای معینی با سازوكارهای كاملا رقابتی و شفاف و بر‌اساس برخورد آزادانه سطوح واقعی عرضه و تقاضا مورد معامله قرار می‌گیرند.
در هر بازاری عرضه و تقاضا قیمت‌ها را تعیین می‌كند در حالی‌كه در بازار بورس كالای ایران، این قیمت‌های پایه شرکت ملی صنایع پتروشیمی هستند كه مبنای تعیین عرضه و تقاضا می‌شوند. بورس‌های كالایی بازارهای متشكل و سازمان یافته‌ای هستند كه در آن كالاهای معینی با سازوكارهای كاملا رقابتی و شفاف و بر‌اساس برخورد آزادانه سطوح واقعی عرضه و تقاضا مورد معامله قرار می‌گیرند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی، در هر بازاری عرضه و تقاضا قیمت‌ها را تعیین می‌كند در حالی‌كه در بازار
بورس كالای ایران، این قیمت‌های پایه شرکت ملی صنایع پتروشیمی هستند كه
مبنای تعیین عرضه و تقاضا می‌شوند. بورس‌های كالایی بازارهای متشكل و
سازمان یافته‌ای هستند كه در آن كالاهای معینی با سازوكارهای كاملا
رقابتی و شفاف و بر‌اساس برخورد آزادانه سطوح واقعی عرضه و تقاضا مورد
معامله قرار می‌گیرند.
بر این اساس، هر عاملی كه به نوعی سازوكارهای رقابتی را برهم زند یا در برخورد آزادانه عرضه و تقاضا اختلال ایجاد کند، قطعا ماهیت این بازار را تغییر و آن را از اهدافی كه برای آن تعریف شده است، دور خواهد ساخت و كاهش بازدهی و مخدوش شدن مزایای آن و نهایتا خروج عرضه‌كنندگان یا تقاضاكنندگان از آن را به دنبال خواهد داشت. مساله این است كه باید در اقتصاد بپذیریم كه بورس كالا ابزاری است برای تولیدكنندگان و مصرف‌كنندگان كالاهای اقتصادی كه با ایجاد یك بستر و شرایط مساعد، زمینه را برای حضور این فعالان اقتصادی در راستای حداكثر کردن منافع دو طرف فراهم می‌کند. قطعا با چنین ساز و كاری، حضور در چنین بازاری انتخاب اول فعالان اقتصادی است. ولی آیا بورس كالای ایران از چنین خصوصیاتی برخوردار است؟ متاسفانه پاسخ این سوال اساسی منفی است و عمدتا به همین دلیل است که این بازار از سوی تولیدكنندگان و مصرف‌كنندگان واقعی كشور، بازار مناسبی ارزیابی نمی‌شود ولی مشابهی هم ندارد. سابقه بیش از 100 ساله بورس كالا در جهان و تداوم حیات و توسعه آن در این سال‌ها نشان می‌دهد كه ورود به این بازارها برای تولیدكنندگان جاذبه‌های بسیاری دارد كه آنان را نسبت به بهره‌مندی از حداكثر منافع در مقایسه با سایر بازارها مطمئن می‌سازد. بورس كالا در ایران نیز باید از چنین ویژگی‌هایی برخوردار باشد تا تولیدكنندگان و مصرف‌كنندگان نه با بخشنامه و به‌صورت دستوری كه بر‌اساس منافع حداكثری خود وارد آن شوند. متاسفانه برخی دخالت‌ها و ایجاد محدودیت‌هایی در قالب بخشنامه‌ها و دستور‌العمل‌های مختلف برای عرضه محصولات پتروشیمی در بازار بورس كالا، عملا اصلی‌ترین اركان بورس كالا كه همان برخورد آزادانه سطوح واقعی عرضه و تقاضا است را در معرض خطر قرار می‌دهد. تعیین حداكثر قیمت برای محصولات عرضه شده در بورس یا ایجاد محدودیت‌های دیگر، اساسا علاوه بر آنكه با ماهیت این بازار سازگاری ندارد، بر‌خلاف ماده 18 قانون توسعه ابزارهاو نهادهای مالی جدید و همچنین قانون سیاست‌های كلی اصل 44 قانون اساسی است. این به آن معنا است که ظرفیت‌های قانونی لازم برای بهره‌مندی از یک بازار بورس کالایی مناسب و کارآ وجود دارد، اما از آنها به خوبی استفاده نشده و با سیاست‌های دستوری بنا شده بر عوامل غیر‌اقتصادی و رقابتی، انگیزه‌ها و جاذبه‌های این بازار رنگ باخته است.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
انتهای پیام/
بر این اساس، هر عاملی كه به نوعی سازوكارهای رقابتی را برهم زند یا در برخورد آزادانه عرضه و تقاضا اختلال ایجاد کند، قطعا ماهیت این بازار را تغییر و آن را از اهدافی كه برای آن تعریف شده است، دور خواهد ساخت و كاهش بازدهی و مخدوش شدن مزایای آن و نهایتا خروج عرضه‌كنندگان یا تقاضاكنندگان از آن را به دنبال خواهد داشت. مساله این است كه باید در اقتصاد بپذیریم كه بورس كالا ابزاری است برای تولیدكنندگان و مصرف‌كنندگان كالاهای اقتصادی كه با ایجاد یك بستر و شرایط مساعد، زمینه را برای حضور این فعالان اقتصادی در راستای حداكثر کردن منافع دو طرف فراهم می‌کند. قطعا با چنین ساز و كاری، حضور در چنین بازاری انتخاب اول فعالان اقتصادی است. ولی آیا بورس كالای ایران از چنین خصوصیاتی برخوردار است؟ متاسفانه پاسخ این سوال اساسی منفی است و عمدتا به همین دلیل است که این بازار از سوی تولیدكنندگان و مصرف‌كنندگان واقعی كشور، بازار مناسبی ارزیابی نمی‌شود ولی مشابهی هم ندارد. سابقه بیش از 100 ساله بورس كالا در جهان و تداوم حیات و توسعه آن در این سال‌ها نشان می‌دهد كه ورود به این بازارها برای تولیدكنندگان جاذبه‌های بسیاری دارد كه آنان را نسبت به بهره‌مندی از حداكثر منافع در مقایسه با سایر بازارها مطمئن می‌سازد. بورس كالا در ایران نیز باید از چنین ویژگی‌هایی برخوردار باشد تا تولیدكنندگان و مصرف‌كنندگان نه با بخشنامه و به‌صورت دستوری كه بر‌اساس منافع حداكثری خود وارد آن شوند. متاسفانه برخی دخالت‌ها و ایجاد محدودیت‌هایی در قالب بخشنامه‌ها و دستور‌العمل‌های مختلف برای عرضه محصولات پتروشیمی در بازار بورس كالا، عملا اصلی‌ترین اركان بورس كالا كه همان برخورد آزادانه سطوح واقعی عرضه و تقاضا است را در معرض خطر قرار می‌دهد. تعیین حداكثر قیمت برای محصولات عرضه شده در بورس یا ایجاد محدودیت‌های دیگر، اساسا علاوه بر آنكه با ماهیت این بازار سازگاری ندارد، بر‌خلاف ماده 18 قانون توسعه ابزارهاو نهادهای مالی جدید و همچنین قانون سیاست‌های كلی اصل 44 قانون اساسی است. این به آن معنا است که ظرفیت‌های قانونی لازم برای بهره‌مندی از یک بازار بورس کالایی مناسب و کارآ وجود دارد، اما از آنها به خوبی استفاده نشده و با سیاست‌های دستوری بنا شده بر عوامل غیر‌اقتصادی و رقابتی، انگیزه‌ها و جاذبه‌های این بازار رنگ باخته است.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
انتهای پیام/
