صنعت پتروشیمی طی چندین دهه توسعه همهجانبه خود،تحولات بسیار زیادی را پشتسر گذاشته و در جریان تحولات توسعهای و افزایش تولیدات تلاش کرده تا کمترین آسیب و مخاطرات را برای محیط پیرامونی خود داشته باشد. در این میان، با توجه به الزامات قانونی و زیستمحیطی و الزامات منطقهای و محلی، موضوعات مهم در ارتباط با جامعه محلی و گونههای جانوری وگیاهی را رعایت و پیگیری کردهاند. شرکتهای پتروشیمی، متناسب با نوع عملکرد و شرایط جغرافیایی وپیرامونی خود، بهشکلی تخصصی و هدفمند موضوعات زیستمحیطی را در قالب مسئولیت اجتماعی خود دربلندمدت و بهعنوان هدف سازمانی در نظر گرفتهاند و دراین سالها توانسته اند این رویکرد و نگاه مفید را گسترش دهند.
در این میان، تعدادی از پتروشیمیها بیش از آنچه بهعنوان مسئولیت اجتماعی خود تعریف شده، بهشکلی هدفمنـد موضوعاتی را دنبال کردهاند. شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکتهای زیرمجموعه براساس استراتژیهای حوزه مسئولیت اجتماعی صنعت پتروشیمی که تهیه و ابلاغ شده است، فعالیتهای اجرایی خود را انجام میدهند که برخی به شکل گروهی و هماهنگ و برخی دیگر انفرادی است. یکی از پیشگامان حمایت ازمحیطزیست پیرامونی، شرکت پتروشیمی مبین انرژی خلیج فارس است. این مجموعه شرایط محیطی و اجرایی خود را رصد کرده تا از گونههای جانوریای که در محیط صنعتی خود دارد، حمایت کند. نجات لاکپشتهای سبزو منقار عقابی خلیج فارس، یکی از مهمترین این اقدامات است.
عملیات ماندنی
شرکت پتروشیمی مبین انرژی خلیج فارس پمپهای بزرگ مکش آب خود را چند کیلومتر دورتر از ساحل قرار دادهاست تا آب را به حوضچه آرامش خود بیاورد و پس از فرآوری، از این آب برای تأسیسات استفاده کند. اما از مسیر این کانال و حوضچه تعدادی از آبزیان شامل ماهیها و لاکپشتها هم وارد میشوند که دیگر راهخروجی ندارند. شاید در ابتدا راهی برای نجات این جانوارن دریایی وجود نداشت، اما پس از مدتی پتروشیمی مبین پس از بررسی و مشورت با محیطزیست،تصمیم مهمی میگیرد. با تدبیری که این مجموعه انجام داده، هریک یا دو ماه یک بار، با عملیاتی که چندان همساده نیست، لاکپشتها را از حوضچه بیرون آورده و باهماهنگی محیطزیست، پلاکگذاری و در خلیج نایبند رهامیکنند. شرکت پتروشیمی مبین انرژی خلیج فارس بیش از یک دهه است که این عملیات را که به نام «عملیات ماندنی» معروف است، در کنار برنامههای زیستمحیطیدیگر خود ادامه میدهد.
علاوهبراین، شرکت پتروشیمی مبین انرژی خلیج فارس اقدامات تکمیلی دیگری هم در محدوده عملیاتی خود دارد. لاکپشتها در منطقه نایبند در معرض خطرهای دیگری هم هستند و ممکن است لاکپشتهای کوچک یا تخم لاکپشتها توسط سگهای ولگرد و یا عوامل انسانی مورد حمله یا تهدید قرار گیرند. به همین دلیل، پتروشیمی مبین به کمک سازمان محیطزیست در محدوده تخمگذاری وبیرونآمدن لاکپشتها در خلیج نایبند فنسکشی میکند تا دسترسی به تخم لاکپشتها را به حداقل برساند. همچنین، در زمان بیرونآمدن لاکپشتها از تخم، تیمی ازمحیطزیست و نیروهای مردم و پتروشیمی مبین در محلاین تخمریزی حضور دارند تا لاکپشتها مسیر رفتن بهسمت دریا را اشتباه نروند و فرصت زندهماندن را ازدست ندهند. علاوهبراین، شرکت پتروشیمی مبین انرژی خلیج فارس، به کمک بروشورهای آموزشی و کمکگرفتن ازگروههای فعال و مردمی در منطقه، برای مردم اطلاعرسانی میکند تا همزمان باورهای غلط مردم درمورد تخم لاکپشتها را هم از بین ببرند.
مأموریت مهم برای پسابهای صنعتی
شرکت پتروشیمی مبین انرژی خلیج فارس بزرگترین طرحیوتیلیتی متمرکز منطقه ویژه انرژی عسلویه است که پسابشیمیایی و بهداشتی ارسالی 12 پتروشیمی مستقر درمنطقه را دریافت، و پس از مراحل فیلتراسیون، با رعایت استانداردهای زیستمحیطی، به آب قابل استفاده دربخش فضای سبز منطقه تبدیل میکند. به عبارتی،«عملیات ماندنی» تنها اقدام پتروشیمی مبین در جهت همراهی با محیط و جامعه پیرامونی خود نیست و پروژه طراحی و اجرای بازچرخانی پسابهای تصفیهشدهپتروشیمیهای منطقه بهعنوان «پروژه سبز»، یکی دیگر از اقدامات زیستمحیطی پتروشیمی مبین است.
شرکت پتروشیمی مبین انرژی خلیج فارس در راستایماده 192 برنامه پنجم توسعه، تمام خروجی پسابهایشیمیایی و صنعتی واحدهای پتروشیمی شاملپارامترهایPh ، Ammonia، Phosphate،COD ،TSS ، Nitrateرا به سامانه ملی پایش لحظهای سازمان حفاظتمحیطزیست متصل کرده است. پسابهای دریافتی پس ازطی مراحل تصفیه فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیک، عبور ازبسترهای کربن فعال و شنی، گندزدایی شده و به آبقابل استفاده برای آتشنشانی و آبیاری برای فضای سبزتبدیل میشود و در اختیار تمامی شرکتهای منطقه قرارمیگیرد. همچنین، باقیمانده پساب تصفیهشده با رعایت حد استاندارد سازمان محیطزیست، به دریا تخلیه میشود.
بازدید رئیس سازمان حفاظت محیطزیست
چندی قبل هم علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیطزیست، در بازدید از شرکت مبین انرژی بیان کرد که اقدامات زیستمحیطی مبین انرژی کمک شایانی به رفعدغدغه سازمان حفاظت محیطزیست در عسلویه کرده است. معاون رئیسجمهور از نزدیک با اقدامات وفعالیتهای شرکت مبین انرژی خلیج فارس در پاکسازی آلایندههای زیستمحیطی، آشنا شد. وی پس از سرکشی به بخشهای مختلف واحد تصفیه پساب، بیان کرد: «هرچند که مسئولیت تصفیه پسابهای صنعتی فاز یک پتروشیمیها را شرکت مبین انرژی بر عهده دارد، لیکن باتوجه به شرایط موجود و نبود جایگزین مطمئن در منطقه،پسابهای بعضی پتروشیمیهای فاز دوم هم در همین شرکت تصفیه میشود و این همکاری دغدغه ما را مرتفع کرده است.»
تلاشهایی که دیده میشوند
البته موفقیتهای حاصل از تلاشهای شرکت مبین انرژی خلیجفارس بهخوبی از سوی مسئولان سازمان محیطزیست هم دیده شده و این مجموعه بارها مورد تقدیر قرار گرفته است. «تندیس طلایی همایش مسئولیت اجتماعی وزارت نفت برای گزارش پایداری مبین انرژی خلیج فارس» و «شرکت مبین انرژی خلیج فارس برایدومین بار، تندیس صنعت سبز کشور را دریافت کرد»،نمونههایی از دیدهشدن این تلاشها هستند. این شرکت به دلیل توسعه پایدار و حفظ محیطزیست، با اجرای مدیریت پساب، مدیریت هوا و مدیریت پسماند، کنترل و پایشهای مداوم، تعریف پروژههای بهبود، حفظ و گسترش فضایسبز، در سال 1399 موفق به دریافت عنوان واحد صنعت سبز و تندیس صنعت سبز کشور شده است.
از دیگر اقدامات زیستمحیطی این شرکت میتوان به مدیریت بازیافت مواد زائد، توسعه فضای سبز، مصرف بهینه حاملهای انرژی و افزایش بهرهوری در مصرفانرژی اشاره کرد که بهواسطه همین اقدامات، موفق به اخذ گواهینامه استقرار مدیریت زیستمحیطیISO14001، اخذ گواهینامه استقرار نظام ایمنی وبهداشت OHSAS18000 و استقرار سیستم پایش لحظهای (Online Monitoring) شده است. از دیگربرنامههای انجامشده در واحد محیطزیست میتوان به مواردی همچون سازگاری با فرایند تولید پاک، فعالیتهایآموزشی بهمنظور ارتقاي دانش زیستمحیطی کارکنان،رعایت کلیه استانداردهای زیستمحیطی در بخش هوا،صدا، آب، خاک، پسماند و... اشاره کرد.