حادثه پتروشیمی بوعلی سینا از آغاز تا پایان تشریح شد
سربلندی تیم عملیات مشترک از آزمون اطفای حریق پتروشیمی بوعلی سینا
فرمانده عملیات حادثه پتروشیمی بوعلی سینا با بیان این که اگر برنامه ریزی درستی برای مدیریت بحران در دستور کار قرار نمی گرفت، این آتش سوزی می توانست به یک فاجعه بدل شود، گفت: وزیر نفت خواهان بازنگری در مدیریت بحران منطقه ماشهر شده است.
فرمانده عملیات حادثه پتروشیمی بوعلی سینا با بیان این که اگر برنامه ریزی درستی برای مدیریت بحران در دستور کار قرار نمی گرفت، این آتش سوزی می توانست به یک فاجعه بدل شود، گفت: وزیر نفت خواهان بازنگری در مدیریت بحران منطقه ماشهر شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انجمن صنفی کارفرمایی صنعت
پتروشیمی علی صفی خانی که با ورود بیژن زنگنه، وزیر نفت به محل حادثه مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا، فرماندهی عملیات مشترک اطفای حریق این مجتمع را برعهده داشت، در گفتگو با خبرنگار شانا واقعه را به طور کامل از لحظه آتش سوزی تا زمان اطفای کامل حریق تشریح کرد؛ وی که ریاست ایمنی و اچ اس یی شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب را بر عهده دارد، از دستور وزیر نفت برای بازنگری در مدیریت بحران منطقه ماهشهر خبر داد، براساس دستور وی باید گزارش دلیل وقوع حادثه فوری آماده شود.
متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:
چه زمانی و چگونه از حادثه آتش سوزی در مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا باخبر شدید؟
ساعت ١٨ و ٤٥ دقیقه روز چهارشنبه (١٦ تیرماه) به دنبال تماس تلفنی بیژن عالیپور، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب با بنده، از حادثه مطلع شدم. ایشان اعلام کرد که پتروشیمی بوعلی سینا آتش گرفته است نباید از هر گونه کمک و در اختیار گذاشتن امکانات لازم، دریغ کنید. پیرو این مسئله هر چه تلاش کردیم با منطقه تماس حاصل کنیم که به چه امکانات و کمکی نیاز دارند، موفق نشدیم و نتوانستیم از ابعاد حادثه مطلع شویم، سرانجام با شرکت بهره برداری نفت و گاز آغاجاری که از شرکتهای زیرمجموعه شرکت ملی مناظق نفتخیز جنوب است تماس گرفتم و اعلام کردم به همراه رئیس اچ اس یی این شرکت امکانات و تیم آتش نشانی مجرب به محل حادثه اعزام شوند. به موازات آن معاون خود را نیز از اهواز به آنجا اعزام کردم. متاسفانه به دلیل این که دلهره داشتیم که موضوع خیلی پیچیده باشد و به تاخیر در کمک رسانی سبب مشکل شود، بنده نیز بلافاصله لباس کار پوشیدم و راهی ماهشهر شدم.
با توجه به حضور خود در محل حادثه، وضع حاکم بر آن جا را تشریح کنید؟
زمانی که رسیدم شب بود و برق قطع شده بود، شمار زیادی از مسئولان، نیروهای امداد و دیگر افزاد جلو در ورودی مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا تجمع کرده بودند، بنده اعلام کردم ماشین آتش نشانی و امکانات برای کمک رسانی در اختیار داریم. سرانجام قرار شد از ضلع غربی مجتمع پتروشیمی که مخزن آتش گرفته بود، عملیات اطفای حریق را آغاز کنیم. آتش زیادی به دلیل ظرفیت ٢٥ هزار تنی نفتا در مخزن شعله ور بود. با گروهم برای آغاز کار آماده شدیم؛ آتش نشانان زیادی از بندرامام، فرودگاه ماهشهر و .. برای کمک در محل حاضر بودند. به این ترتیب عملیات را آغاز کردیم.
بامداد پنج شنبه آتش فروکش کرده بود، دلیل انفجار دوباره چه بود؟
آتش فروکش کرده بود، متاسفانه به دلیل وجود مجتمع های پتروشیمی متعدد، در عمل هماهنگ شدن آنها کار مشکلی بود. ما نیز برای فعالیت و امداد رسانی رفته بودیم. به دلیل حجم بالای نفتا و حرارت آن آتش دوباره زبانه کشید، این زبانه کشیدن دوباره شعله های آتش که حدود یک ساعت طول کشید سبب شد حجم آتش به حدی برسد که دستورتخلیه اضطراری واحد، صادر شد.
دلیل تخلیه اضطراری چه بود؟
با توجه به این که آتش مخزن غیرقبال مهار شده بود، این تصمیم گرفته شد، نیروهای خود را از صحنه بیرون کردم، اما خودم ماندم تا ببینیم چه مسائلی قابل کنترل است. بنده توصیه کردم که مخازن اطراف را خنک کنیم و در این راستا نیروهایی برای این اقدام وارد عمل شدند تا دمای مخازن مجاور برای جلوگیری از انفجار را به دلیل حرارت بالای مخزن در حال اشتعال پایین بیاورند. به هر حال مخزن از شب گذشته آتش گرفته بود و نگرانی از تاسیسات و مخازن مجاور بویژه مخازن کروی ال پی جی بود. اگر مخازن کروی آتش می گرفتند به جای بحران، فاجعه به بار می آمد. عملیات خنک کردن انجام شد و دمای آنها به حال عادی بازگشت. آرام آرام تیمها آرایش گرفتند؛ اما متاسفانه با توجه به این که همه تجهیزات و امکانات از شب تا صبح به کار گرفته شده بود، نیازمند تصمیم گیری متمرکز بودیم. عصر روز پنجشنبه با حضور استاندار کمیته ای برای تصمیم گیری درباره ادامه کار تشکیل شد. بنده اعلام کردم نیازمند برنامه منسجم هستیم و باید سازوکار دقیقی صورت گیرد. استاندار به آقای عالیپور ماموریت دادند این مسئله را به طور ویژه پیگیری کنند و بنده هم به عنوان فرمانده متمرکز عملیات مخزن مشخص کردند.
با حضور آقای زنگنه چه برنامه جدیدی اتخاذ شد؟
وزیر نفت به محض ورود به ماهشهر از فرودگاه به محل حادثه آمدند و پس از آن کمیته بحران تشکیل جلسه داد. پس از جمع بندی، بنده را به عنوان فرمانده متمرکز عملیات حریق انتخاب کردند و رهبری عملیات از نظر مدیریت هم به آقای عالیپور تفویض شد. بار مسئولیت ما پس از این ماموریت با توجه به وسعت حادثه از روز جمعه زیادتر شد. زمانی جلسه تمام شد، صبح جمعه بود، پس ازجمع بندی طرحی را به آقای سید باقر مرتضوی، مدیرکل اچ اس یی وزارت نفت ارائه دادم که تایید شد و دستور دادند همه امکانات آماده شود. تجمیع امکانات تا ظهر جمعه طول کشید. ماشین آتش نشانی، آب، کف ضدحریق، نیروی انسانی و .. آماده شد و پس از آن حمله نخست را آغاز کردیم متاسفانه به دلیل گرمای هوا و محیط این عملیات نتیجه نداد.
جزییات این حمله چه بود؟
از چند جبهه قرار شد به مخزن حمله صورت گیرد. جبهه شمالی ما و چند مجتمع پتروشیمی دیگر بودیم و از جبهه جنوبی هم تیم پتروشیمی بندرامام بودند.
دلیل ناموفق بودن حمله نخست به آتش بود؟
به دلیل حرارت بالای مخزن که دمای بالای هوای ظهر نیز آن را دوچندان کرده بود، از این رو عقب نشینی تاکتیکی کردیم تا تجدید قوا صورت گیرد. پس از آن بنا شد در ضلع جنوبی نیز تغییراتی داده شود . آرایشی که مدنظرم بود اتفاق نیفتاده بود و نیازمند تغییراتی بود. حمله بعدی را عصر آن روز آغاز کردیم و ساعت ٢ بامداد روز شنبه حریق به طور کامل اطفا شد و ساعت ٣ و ٤٠ دقیقه بامداد ما پایان حریق را اعلام کردیم. زیرا اطمینان نداشتم که حریق کامل اطفا شود و هر لحظه امکان بازگشت آن وجود داشت. با این وجود تا هفت صبح در محل ماندیم و پس از اطمینان کامل آنجا را ترک کردیم و پس از ٧٢ ساعت کار از زمان آغاز عملیات اطفای حریق به پایان رسید. مخزن اکنون سرپاست، نه فرو ریخت و نه شکافته شد. اجازه ندادیم فرو ریزد. انفجار آن می توانست سبب آسیب زیاد به مخازن اطراف شود که خوشبختانه آتش را خاموش کردیم مخزن را خنک کردیم. حریق مهار شد. ریسکی خطرناک که می توانست پیامدهای ناخوشایندی برای صنعت پتروشیمی داشته باشد را با کار گروهی و مبتنی بر اصول دقیق مهندسی و تاکتیک مناسب، با موفقیت کامل پشت سر گذاشتیم و از آزمونی که پیش روی ما بود، سربلند بیرون آمدیم.
چه تعداد نیرو فعال بودند؟
حدود ٢٠٠ نفر از آتش نشان در محل داشتیم.
گاه اعضای کمیسیون انرژی انتقاد کردند این که تیم عملیات مشترک منتظر ماندند مواد مخزن بسوزد تا تمام شود درست نبوده است. استانداردهای جهانی راهکار دیگری برای این گونه حوادث دارد؟
این اطلاعات تصوری غلط است. ما در آن فاصله تصمیم گرفتیم محتویات مخزن را با ایجاد ٢ خط و پمپاژ به طرف اسکله های صادراتی ارسال شد این تخلیه ظرفیت خاصی داشت و امکان آن تا میزان صفر وجود نداشت. اجازه دهید کمیته تحقیق و بررسی حادثه به این موضوع بپردازد و در آن گزارش مشخص خواهد شد که اقدامهایی که درباره عملیات صورت گرفته، چه بوده است، شواهد آن وجود دارد.
وزیر نفت چه توصیه هایی داشتند؟
اگر برنامه ریزی درست نباشد یک طرح می تواند به فاجعه بدل شود که خوشبختانه همکاری بسیار مناسبی صورت گرفت. وزیر نفت دستورهایی را به صورت ویژه اعلام کردند از جمله آنها این بود که مدیریت بحران در منطقه ماهشهر بازنگری شود و همچنین درباره دلیل حادثه بررسی دقیق صورت گیرد و گزارش آن به سرعت آماده شود. قرار شد دستورهای ایشان در صنعت نفت اجرایی شود.
متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:
چه زمانی و چگونه از حادثه آتش سوزی در مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا باخبر شدید؟
ساعت ١٨ و ٤٥ دقیقه روز چهارشنبه (١٦ تیرماه) به دنبال تماس تلفنی بیژن عالیپور، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب با بنده، از حادثه مطلع شدم. ایشان اعلام کرد که پتروشیمی بوعلی سینا آتش گرفته است نباید از هر گونه کمک و در اختیار گذاشتن امکانات لازم، دریغ کنید. پیرو این مسئله هر چه تلاش کردیم با منطقه تماس حاصل کنیم که به چه امکانات و کمکی نیاز دارند، موفق نشدیم و نتوانستیم از ابعاد حادثه مطلع شویم، سرانجام با شرکت بهره برداری نفت و گاز آغاجاری که از شرکتهای زیرمجموعه شرکت ملی مناظق نفتخیز جنوب است تماس گرفتم و اعلام کردم به همراه رئیس اچ اس یی این شرکت امکانات و تیم آتش نشانی مجرب به محل حادثه اعزام شوند. به موازات آن معاون خود را نیز از اهواز به آنجا اعزام کردم. متاسفانه به دلیل این که دلهره داشتیم که موضوع خیلی پیچیده باشد و به تاخیر در کمک رسانی سبب مشکل شود، بنده نیز بلافاصله لباس کار پوشیدم و راهی ماهشهر شدم.
با توجه به حضور خود در محل حادثه، وضع حاکم بر آن جا را تشریح کنید؟
زمانی که رسیدم شب بود و برق قطع شده بود، شمار زیادی از مسئولان، نیروهای امداد و دیگر افزاد جلو در ورودی مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا تجمع کرده بودند، بنده اعلام کردم ماشین آتش نشانی و امکانات برای کمک رسانی در اختیار داریم. سرانجام قرار شد از ضلع غربی مجتمع پتروشیمی که مخزن آتش گرفته بود، عملیات اطفای حریق را آغاز کنیم. آتش زیادی به دلیل ظرفیت ٢٥ هزار تنی نفتا در مخزن شعله ور بود. با گروهم برای آغاز کار آماده شدیم؛ آتش نشانان زیادی از بندرامام، فرودگاه ماهشهر و .. برای کمک در محل حاضر بودند. به این ترتیب عملیات را آغاز کردیم.
بامداد پنج شنبه آتش فروکش کرده بود، دلیل انفجار دوباره چه بود؟
آتش فروکش کرده بود، متاسفانه به دلیل وجود مجتمع های پتروشیمی متعدد، در عمل هماهنگ شدن آنها کار مشکلی بود. ما نیز برای فعالیت و امداد رسانی رفته بودیم. به دلیل حجم بالای نفتا و حرارت آن آتش دوباره زبانه کشید، این زبانه کشیدن دوباره شعله های آتش که حدود یک ساعت طول کشید سبب شد حجم آتش به حدی برسد که دستورتخلیه اضطراری واحد، صادر شد.
دلیل تخلیه اضطراری چه بود؟
با توجه به این که آتش مخزن غیرقبال مهار شده بود، این تصمیم گرفته شد، نیروهای خود را از صحنه بیرون کردم، اما خودم ماندم تا ببینیم چه مسائلی قابل کنترل است. بنده توصیه کردم که مخازن اطراف را خنک کنیم و در این راستا نیروهایی برای این اقدام وارد عمل شدند تا دمای مخازن مجاور برای جلوگیری از انفجار را به دلیل حرارت بالای مخزن در حال اشتعال پایین بیاورند. به هر حال مخزن از شب گذشته آتش گرفته بود و نگرانی از تاسیسات و مخازن مجاور بویژه مخازن کروی ال پی جی بود. اگر مخازن کروی آتش می گرفتند به جای بحران، فاجعه به بار می آمد. عملیات خنک کردن انجام شد و دمای آنها به حال عادی بازگشت. آرام آرام تیمها آرایش گرفتند؛ اما متاسفانه با توجه به این که همه تجهیزات و امکانات از شب تا صبح به کار گرفته شده بود، نیازمند تصمیم گیری متمرکز بودیم. عصر روز پنجشنبه با حضور استاندار کمیته ای برای تصمیم گیری درباره ادامه کار تشکیل شد. بنده اعلام کردم نیازمند برنامه منسجم هستیم و باید سازوکار دقیقی صورت گیرد. استاندار به آقای عالیپور ماموریت دادند این مسئله را به طور ویژه پیگیری کنند و بنده هم به عنوان فرمانده متمرکز عملیات مخزن مشخص کردند.
با حضور آقای زنگنه چه برنامه جدیدی اتخاذ شد؟
وزیر نفت به محض ورود به ماهشهر از فرودگاه به محل حادثه آمدند و پس از آن کمیته بحران تشکیل جلسه داد. پس از جمع بندی، بنده را به عنوان فرمانده متمرکز عملیات حریق انتخاب کردند و رهبری عملیات از نظر مدیریت هم به آقای عالیپور تفویض شد. بار مسئولیت ما پس از این ماموریت با توجه به وسعت حادثه از روز جمعه زیادتر شد. زمانی جلسه تمام شد، صبح جمعه بود، پس ازجمع بندی طرحی را به آقای سید باقر مرتضوی، مدیرکل اچ اس یی وزارت نفت ارائه دادم که تایید شد و دستور دادند همه امکانات آماده شود. تجمیع امکانات تا ظهر جمعه طول کشید. ماشین آتش نشانی، آب، کف ضدحریق، نیروی انسانی و .. آماده شد و پس از آن حمله نخست را آغاز کردیم متاسفانه به دلیل گرمای هوا و محیط این عملیات نتیجه نداد.
جزییات این حمله چه بود؟
از چند جبهه قرار شد به مخزن حمله صورت گیرد. جبهه شمالی ما و چند مجتمع پتروشیمی دیگر بودیم و از جبهه جنوبی هم تیم پتروشیمی بندرامام بودند.
دلیل ناموفق بودن حمله نخست به آتش بود؟
به دلیل حرارت بالای مخزن که دمای بالای هوای ظهر نیز آن را دوچندان کرده بود، از این رو عقب نشینی تاکتیکی کردیم تا تجدید قوا صورت گیرد. پس از آن بنا شد در ضلع جنوبی نیز تغییراتی داده شود . آرایشی که مدنظرم بود اتفاق نیفتاده بود و نیازمند تغییراتی بود. حمله بعدی را عصر آن روز آغاز کردیم و ساعت ٢ بامداد روز شنبه حریق به طور کامل اطفا شد و ساعت ٣ و ٤٠ دقیقه بامداد ما پایان حریق را اعلام کردیم. زیرا اطمینان نداشتم که حریق کامل اطفا شود و هر لحظه امکان بازگشت آن وجود داشت. با این وجود تا هفت صبح در محل ماندیم و پس از اطمینان کامل آنجا را ترک کردیم و پس از ٧٢ ساعت کار از زمان آغاز عملیات اطفای حریق به پایان رسید. مخزن اکنون سرپاست، نه فرو ریخت و نه شکافته شد. اجازه ندادیم فرو ریزد. انفجار آن می توانست سبب آسیب زیاد به مخازن اطراف شود که خوشبختانه آتش را خاموش کردیم مخزن را خنک کردیم. حریق مهار شد. ریسکی خطرناک که می توانست پیامدهای ناخوشایندی برای صنعت پتروشیمی داشته باشد را با کار گروهی و مبتنی بر اصول دقیق مهندسی و تاکتیک مناسب، با موفقیت کامل پشت سر گذاشتیم و از آزمونی که پیش روی ما بود، سربلند بیرون آمدیم.
چه تعداد نیرو فعال بودند؟
حدود ٢٠٠ نفر از آتش نشان در محل داشتیم.
گاه اعضای کمیسیون انرژی انتقاد کردند این که تیم عملیات مشترک منتظر ماندند مواد مخزن بسوزد تا تمام شود درست نبوده است. استانداردهای جهانی راهکار دیگری برای این گونه حوادث دارد؟
این اطلاعات تصوری غلط است. ما در آن فاصله تصمیم گرفتیم محتویات مخزن را با ایجاد ٢ خط و پمپاژ به طرف اسکله های صادراتی ارسال شد این تخلیه ظرفیت خاصی داشت و امکان آن تا میزان صفر وجود نداشت. اجازه دهید کمیته تحقیق و بررسی حادثه به این موضوع بپردازد و در آن گزارش مشخص خواهد شد که اقدامهایی که درباره عملیات صورت گرفته، چه بوده است، شواهد آن وجود دارد.
وزیر نفت چه توصیه هایی داشتند؟
اگر برنامه ریزی درست نباشد یک طرح می تواند به فاجعه بدل شود که خوشبختانه همکاری بسیار مناسبی صورت گرفت. وزیر نفت دستورهایی را به صورت ویژه اعلام کردند از جمله آنها این بود که مدیریت بحران در منطقه ماهشهر بازنگری شود و همچنین درباره دلیل حادثه بررسی دقیق صورت گیرد و گزارش آن به سرعت آماده شود. قرار شد دستورهای ایشان در صنعت نفت اجرایی شود.
